Het jy al ooit gewonder watter dorpe in SA die oudste is? Vanselfsprekend het die Khoekhoe en San mense lank in die Kaap gewoon voordat die eerste settlaars hier aangekom het (lees ons blog hier). Maar sedert Jan van Riebeeck hier aangeland het, het die Kaap 'n fassinerende melting pot (smeltkroes) geword van verskillende tale en kulture. Vandag kan alle Suid-Afrikaners 'n storie vertel oor ons interessante erfenis.
Hier is volgens Floyd 'n lys van die 20 oudste dorpe, asook wie dit gestig het en waarom. Jy sal dalk verras wees oor die volgorde. Durbanville is nommer 21.
| Dorp | Datum wat die dorp gevestig is | Deur wie is die dorp gevestig | Rede vir die dorp se vestiging |
| Kaapstad | 1652 | VOC (Vereenigde Oost-Indische Compagnie) | Groentemark om skepe te voorsien van vars kos |
| Stellenbosch | 1679 | Goewerneur van die VOC | Administratiewe doeleindes |
| Simonstad | 1680 | Goewerneur van die VOC | Vlootbasis |
| (Nedersettings soos Drakenstein, Paarl en Franshhoek ontstaan maar val steeds onder die beheer van die Stellenboschdistrik) | |||
| Malmesbury | 1745 ongeveer | Goewerneur van die VOC | Kerk en administratiewe doeleindes |
| Swellendam | 1746 | Goewerneur van die VOC | administratiewe doeleindes |
| Graaff-Reinet | 1786 | Goewerneur van die VOC | administratiewe doeleindes |
| Tulbagh | 1795 | NG kerk | Kerkverwante doeleindes |
| Port Elizabeth | 1806 | Britse vloot | Dien as hawe, fort en handelsentrum |
| Uitenhage | 1804 | Goewerneur van die Bataafse republiek | administratiewe doeleindes |
| Clanwilliam | 1806 | Brittanje | Kerkdistrik, administratief en militêr |
| Caledon | 1811 | Brittanje | Kerk en distrikskern |
| George | 1811 | Britse Goewerneur | Administratiewe doeleindes |
| Griquastad | 1812 | London Sendingsvereeniging | Ou sendingstasie van Klaarwater |
| Cradock | 1816 | Britse Goewerneur | Administratief en militêr |
| Beauford-Wes | 1818 | Brittanje | |
| Worcester | 1819 | Britse Goewerneur | Administratief |
| Bathurst | 1820 | Britse Goewerneur | Dorp vir settlaars, administratief |
| Grahamstad | 1820 | Britse Goewerneur | Militêr, die fort is gevestig in 1812 |
| Fort Beaufort | 1822 | Britse Goewerneur | Militêr |
| Philipolis (Vrystaat) | 1823 | Sendingstasie | |
| Durbanville | 1825 | NG kerk | Kerk en distrikskern |
Stellenbosch is nie net die oudste dorp naas Kaapstad nie, maar was ook vir lank die gesagskern (streeksmunisipaliteit) van die hele omgewing (vanuit die drostdy).
As jy meer wil weet, kyk loer by die heritage portal webtuiste waar die tabel ook verskyn.
Artikel: Y Coetsee 2017
Voetnota: Ek is nie seker op watter wyse Floyd sekere datums vasgestel het nie. Die naam "land van Waveren" (die Tulbagh omgewing), is byvoorbeeld al sedert 1699 in gebruik. Paarl is rondom 1687 gestig en Franschhoek rondom 1688. Ek raai dit het te doen met kwessies soos die plaaslike regeringsisteme en offisiële dokumentasie.
Bron: Chronological order of town establishment in South Africa based on Floyd (1960:20-26)